Als je met OSB-platen werkt, heb je vast gemerkt dat één kant van de plaat gladder is dan de andere. Dit verschil in afwerking tussen de voor- en achterkant van de plaat roept vaak vragen op, vooral bij mensen die het materiaal voor het eerst gebruiken. Waarom is een OSB-plaat aan één kant glad en wat betekent dit voor de toepassingen en de installatie? In dit artikel leggen we  waarom OSB-platen deze dubbelzijdige afwerking hebben, wat de voordelen zijn van een gladde kant en hoe je deze kunt gebruiken in je bouwprojecten.

Wat is OSB?

Voordat we dieper ingaan op de gladde afwerking, is het handig om te weten wat OSB precies is. OSB staat voor Oriented Strand Board en is een type plaatmateriaal dat veel wordt gebruikt in de bouw. Het wordt gemaakt door houtspaanders in verschillende richtingen te leggen en onder hoge druk samen te persen met een sterke lijm. Hierdoor ontstaat een stevige, stabiele plaat die bestand is tegen vervorming en ideaal is voor constructieve toepassingen, zoals vloeren, muren en daken.

OSB-platen zijn goedkoper dan veel andere plaatmaterialen, zoals multiplex en worden vaak gebruikt in situaties waar de afwerking minder belangrijk is, zoals bij ondervloeren, dakbeschot en tijdelijke constructies.

Waarom is één kant van OSB glad?

De reden dat OSB-platen aan één kant glad zijn, heeft te maken met het productieproces en de functies waarvoor de platen zijn ontworpen. Hier zijn enkele van de belangrijkste redenen waarom één kant van de OSB-plaat glad is: 

Betere vochtbestendigheid aan de gladde kant

Tijdens het productieproces krijgt de gladde kant van een OSB-plaat vaak een dunne coating of een extra laag hars, die helpt om vocht af te weren. OSB-platen zijn namelijk niet volledig waterdicht en kunnen gevoelig zijn voor vochtopname. Door de gladde kant een speciale behandeling te geven, wordt deze kant beter bestand tegen vocht. Dit is vooral belangrijk voor toepassingen waarbij de plaat wordt blootgesteld aan regen of vochtige omstandigheden, zoals bij dakconstructies en buitenwanden.

De gladde kant beschermt de plaat tegen vochtindringing en helpt om de levensduur van de plaat te verlengen. Wanneer je de plaat gebruikt in een omgeving waar vocht een probleem kan zijn, is het verstandig om de gladde kant naar buiten te richten. Hierdoor zorg je ervoor dat de plaat beter bestand is tegen water en minder snel zal opzwellen of vervormen.

Eenvoudigere afwerking en betere uitstraling

De gladde kant van een OSB-plaat is ook aantrekkelijker en gemakkelijker af te werken dan de ruwe kant. OSB wordt vaak gebruikt in constructieve toepassingen, maar soms ook in zichtwerk, vooral in industriële of moderne interieurs waar de ruwe look van OSB een gewilde uitstraling is. De gladde kant ziet er strakker en netter uit en is gemakkelijker te schilderen, lakken of bewerken.

Voor toepassingen waarbij de OSB-plaat zichtbaar blijft, zoals wanden of meubels, kun je de gladde kant gebruiken om een mooiere afwerking te realiseren. Verf en lak hechten beter aan de gladde kant, waardoor het eindresultaat er professioneler uitziet.

Minder vuilophoping en eenvoudiger schoonmaken

Een glad oppervlak is minder vatbaar voor vuilophoping en is gemakkelijker schoon te maken dan een ruw oppervlak. Bij toepassingen waarbij het belangrijk is om de plaat schoon te houden, zoals in garages, werkplaatsen of opslagruimtes, is de gladde kant handig. Vuil, stof en vocht blijven minder snel aan de gladde kant kleven en kunnen eenvoudig worden verwijderd.

Optimale hechting op de ruwe kant

Hoewel de gladde kant veel voordelen heeft, heeft de ruwe kant van de OSB-plaat ook een belangrijke functie. De ruwe kant is namelijk beter geschikt voor toepassingen waarbij hechting aan andere materialen belangrijk is. Wanneer OSB bijvoorbeeld als ondervloer wordt gebruikt, kan de ruwe kant helpen om de hechting van lijm te verbeteren. Ook als je vloerbedekking of andere materialen op de OSB-plaat bevestigt, biedt de ruwe kant een betere grip.

Hoe gebruik je de gladde kant van OSB in je project?

Nu je weet waarom OSB aan één kant glad is, is het belangrijk om te weten hoe je deze eigenschap in je project kunt benutten. Hier zijn enkele tips om de gladde kant van de OSB-plaat optimaal te gebruiken:

• Richt de gladde kant naar buiten bij toepassingen met vocht: als je OSB gebruikt in buitenconstructies of in ruimtes waar vocht een rol speelt, zoals bij een dakconstructie of een buitenmuur, richt je de gladde kant naar buiten. Deze kant is beter bestand tegen vocht en beschermt de plaat tegen schade door water en vochtigheid.
• Gebruik de gladde kant voor zichtwerk: wanneer de OSB-plaat zichtbaar blijft, bijvoorbeeld als wandbekleding of als onderdeel van een meubel, richt dan de gladde kant naar buiten. Deze kant ziet er netter uit en kan gemakkelijker worden afgewerkt met verf of lak, wat het eindresultaat aantrekkelijker maakt.
• Plaats de ruwe kant naar buiten bij ondervloeren: als je OSB gebruikt als ondervloer, bijvoorbeeld onder laminaat of tapijt, kun je de ruwe kant naar boven richten. Deze kant biedt een betere hechting voor lijm en voorkomt dat de vloerbedekking verschuift. Ook bij vloerconstructies met meerdere lagen kan de ruwe kant bijdragen aan stabiliteit.
• Gebruik de gladde kant in situaties waar schoonmaak belangrijk is: in ruimtes waar de OSB-plaat vuil kan worden en regelmatig moet worden schoongemaakt, zoals in een werkplaats of opslagruimte, is het slim om de gladde kant naar buiten te richten. Deze kant is eenvoudiger schoon te maken en houdt minder stof en vuil vast.

Wat gebeurt er als je de plaat met de verkeerde kant naar buiten plaatst?

Hoewel het mogelijk is om OSB-platen met de ruwe kant naar buiten te plaatsen, kan dit nadelen hebben, afhankelijk van de toepassing:

• Verminderde vochtbestendigheid: als je de ruwe kant naar buiten richt in een vochtige omgeving, kan de plaat sneller water opnemen, wat leidt tot zwelling, kromtrekken en schimmelvorming. Dit verkort de levensduur van de plaat en kan extra onderhoudsproblemen veroorzaken.
• Lastiger schoon te houden: de ruwe kant trekt meer vuil aan en is moeilijker schoon te maken. Dit kan een probleem zijn in ruimtes waar hygiëne belangrijk is of waar de plaat er netjes uit moet zien.
• Minder professionele uitstraling: in zichtwerk ziet de ruwe kant er minder strak en afgewerkt uit dan de gladde kant, wat het eindresultaat kan beïnvloeden.

Conclusie

De gladde kant van een OSB-plaat heeft meerdere functies die bijdragen aan de duurzaamheid en veelzijdigheid van dit materiaal. De gladde kant is vochtbestendiger, gemakkelijker af te werken en eenvoudiger schoon te maken, waardoor het ideaal is voor toepassingen waar en duurzaamheid belangrijk zijn. In projecten waarbij hechting en grip belangrijk zijn, zoals bij ondervloeren, kan de ruwe kant echter ook voordelen bieden. Of je nu werkt aan een dakconstructie, vloer of een meubelstuk, door de OSB-plaat op de juiste manier te plaatsen, zorg je ervoor dat je project duurzaam en professioneel wordt uitgevoerd.